کلینیک کاردرمانی ابن سینا

1- لرزش (ترمور): لرزش در حالت استراحت كه با شروع فعاليت و حركت متوقف مي‌شود. معمولاً به صورت يكطرفه در اندام فوقاني شروع مي‌شود و بعدها به صورت دوطرفه مشاهده مي‌شود.

2- سفتي عضلاني (Rigidity): دليل اين حالت افزايش تون عضلاني در تمام طول دامنه حركتي است. اين حالت در ابتدا اغلب در يك دست ايجاد مي‌شود سپس در طرف مقابل بدن و ديگر قسمت‌ها و در نهايت در گردن و تنه پيشرفت مي‌كند.

3- كندي حركت (Brady Kinesia): به معني آهستگي و ضعف در شروع حركات ارادي است كه باعث تاخير بين محرك (مثلاً تقاضاي نشستن از بيمار) و پاسخ او خواهد شد.
سه مشكل فوق علائم اصلي بيماري پاركينسون مي‌باشند كه مجموعاً باعث بروز مشكلات حركتي و اختلال در تعادل و راه رفتن بيمار مي‌شوند. بطوريكه بيمار در شروع حركات و راه رفتن مشكل دارد و به مرور راه رفتن او سريع مي‌شود و باعث برهم خوردن تعادل و در نهايت سقوط او مي‌شود. همچنين بيمار در حين راه رفتن قامتي خميده دارد، گامهاي او خيلي كوتاه بوده و پاهاي او روي زمين كشيده مي‌شوند و همراه با تمايل به تلوتلو خوردن مي‌باشد. در توقف حركت نيز مشكل دارند به طوريكه توقف هم، به آهستگي صورت مي‌گيرد و ممكن است در برخورد به يك مانع به يك باره متوقف شود (حالتي شبيه منجمد شدن).

کاردرمانی در بيماران پاركينسون

الف) آموزش به بيمار

۱- كمك به بيمار جهت استفاده از حس شنوايي جهت سازماندهي فعاليتهايي كه نيازمند حركت مي‌باشند. بدين صورت كه در هنگام انجام فعاليتهاي حركتي سعي كنيد با او حرف بزنيد يا از او بخواهيد در حاليكه مشغول انجام كار است به موضوعي ديگر فكر كنيد.
۲- آموزش به بيمار جهت استفاده از تحريكات بينايي: بدين صورت كه از بيمار بخواهيد براي انجام صحيح و يا اصلاح حركات از آينه استفاده كند. فرد با تماشا كردن حركات خود در آينه به منظور افزايش دقت عملكرد، حركات خود را زير نظر مي‌گيرد.

ب) نگهداري يا افزايش دامنه حركتي

جهت جلوگيري از بدشكلي مفاصل، بهبود راستاي قامت و تركيب بدني، تشويق به حفظ راستاي بدن در وضعيت صاف، انجام ورزش‌هاي كششي و انعطاف‌پذيري
۱- افزايش قدرت گروههاي عضلاني صاف‌كننده مفاصل مورد نظر( اين بيماران تمايل زيادي به خم كردن مفاصل دارند و معمولاً خميده مي‌باشند)
۲- افزايش عملكرد حركتي
۳- جلوگيري از ضعف عضلاني ناشي از عدم استفاده از اندام‌ها
۴- افزايش حركات متقابلي
۵- تغيير و جابجا كردن وزن بر روي اندام‌ها
۶- هماهنگي حركات ظريف
۷- هماهنگي حركات درشت خصوصاً مرتبط با تنه: حركات از حالت نشسته به ايستاده، غلت زدن، حركات چرخشي و قدم زدن
۸-فعاليت هايي كه نيازمند حفظ تعادل مي‌باشند.

ج) فعاليتهاي ورزشي

انجام تمرينات به صورت دوبار در روز خصوصاً در صبح و قبل از خواب، انجام هر ورزش به مدت 3 دقيقه و سعي شود در هنگام انجام تمرينات دم و بازدم عميق انجام شود بدين صورت كه فعاليت با دم عميق از طريق بيني شروع مي‌شود و با بازدم از راه دهان ادامه يابد.

اصول كلي براي انجام فعاليت هاي ورزشي در بيماران پاركينسون

1- قبل از شروع ورزش، بدن خود را گرم كنيد و در انتهاي ورزش بدن خود را سرد كنيد.
۲- اگر هدف شما ورزش براي حدود مثلاً 30 دقيقه است در اولين جلسات با 10 دقيقه شروع كنيد و به مرور زمان را افزايش دهيد.
۳- ورزش را در يك محيط امن انجام دهيد. مواظب باشيد سطح زمين سُر نباشد يا مانعي بر سرراه شما نباشد.
۴- اگر در تعادل مشكل داريد هنگام ورزش با كمك يك ميله يا ديوار خود را نگه داريد، اگر انجام ورزش در حالت ايستادن براي شما مشكل است در حالت نشسته يا درازكش بر روي تشك انجام دهيد.
۵- هر زمان كه احساس خستگي كرديد ورزش را متوقف كنيد. - سعي كنيد ورزشهايي كه نيازمند تحرك و شادابي بيشتر هستند انتخاب كنيد. همانند: قدم زدن، شنا كردن، ورزشهاي آبي، يوگا و ...

ورزش هاي صورت

1- بالابردن ابروها- سپس پايين آوردن
۲- بستن چشم به طور كامل- سپس به طور كامل بازكردن
۳- خنديدن و سپس جمع كردن لب‌ها
۴- بازكردن عرض دهان و سپس بستن
۵- بيرون آوردن زبان (هرچه بيشتر، بهتر)

ورزش هاي شانه و گردن:
1- نگاه كردن از يك طرف به طرف ديگر
2- نگاه كردن به سمت بالا و سپس پايين.
3- دست‌ها بر روي سينه، آرنج‌ها را به سمت پشت بدن بكشانيد بطوريكه شانه‌ها به سمت همديگر فشرده شوند.
۴- چرخاندن شانه‌ها به صورت دايره‌اي.

ورزش هاي بازو:
1- هر دو دست را در طرفين بدن و بالاي شانه‌ها باز كند و سپس به طور متقاطع بر روي سينه پايين بياورد.
2- حركت شنا مانند به سمت جلو.
3- حركت شنا مانند به سمت عقب.
4- هنگام راه‌رفتن، دستهايتان از پهلوي بدن آويزان و در همين حالت بدن خود را به سمت جلو و عقب نوسان دهيد.

انجام ورزش ها با چوب (Wand Exercise):

نگه داشتن چوب در هر دو دست در حاليكه شانه‌ها از هم فاصله گرفته‌اند.

1- چوب را بالا سر ببريد.

2- حركت دادن چوب در يك حالت دايره‌اي بزرگ

3- حركت دادن چوب به شكل 8 انگليسي

4- حركت دادن چوب به شكل مورب

ورزش هاي دست و مچ:

1- چرخاندن كف دست به سمت بالا و سپس به سمت پايين بر روي يك ميز

2- چرخاندن مچ دست‌ها در يك جهت و سپس در جهت عكس آن

3- كف يك دست به سمت بالا و كف دست ديگر به سمت پايين و برعكس

4- به طور متناوب يك دست را مشت كند و يك دست باز باشد.

5- به صورت جداگانه، با نوك انگشت شست نوك انگشتان ديگر را لمس كند.

ورزش هاي تنه:

1- چرخيدن به يك طرف و برعكس (در حالت ايستاده و نشسته بر روي صندلي)

2- گذاشتن دست‌ها به پهلو و خم شدن به طرفين به طور متناوب

3- از ناحيه كمر به سمت جلو خم شويد و مچ پا را لمس كنيد.

4- گذاشتن هر دو دست بر روي ناحيه لگن، از پشت به عقب خم شدن

5- قدم زدن در جا (يك پا جلو، يك پا عقب) در حالت نشسته به روي صندلي

راهكارهاي كاردرماني جهت جلوگيري از افتادن افراد مبتلا به پاركينسون

يكي از ويژگيهاي عمومي و رايج بيماري پاركينسون تمايل اين افراد به افتادن به سمت عقب مي‌باشد كه به طور شايعي در حالتهاي زير اتفاق مي‌افتد:

الف) در حالت قدم زدن: براي جلوگيري از افتادن بايد موارد زير را رعايت كرد.

1- با آگاهي قدم برداريد بطوريكه پاهايتان بر روي زمين كشيده نشود.

2- در هنگام ايستادن به طور طولاني مدت سعي كنيد پاهايتان از هم فاصله كافي داشته باشند.

3- سعي كنيد در حالت ايستادن طولاني مدت، كمي بدن خود را به سمت جلو خم كنيد.

4- در هنگام ايستادن سعي كنيد بدن خود را از يك طرف به طرف ديگر جابجا كنيد تا مانع از خشك شدن بدن و اندامها شود.

ب) در حالت بردن دست بالاي سر: جهت جلوگيري از سقوط

1- يك دستتان را روي ديوار قرار دهيد.

2- سعي كنيد از نردبان يا بالابر استفاده نكنيد.

ج) بازكردن درب، وقتي كه درب را مي‌كشيد: براي جلوگيري از افتادن:

يك ميله عمودي بر روي ديوار كنار درب نصب كنيد تا با دست ديگر آن را نگه داريد.

د) حمل كردن يك شي در مقابل بدن:

سعي كنيد شي را با دو دست حمل نكنيد.

ه) قدم برداشته به سمت عقب براي برداشتن يك شي: براي جلوگيري از افتادن:

سعي كنيد به يك سمت بچرخيد و حركت كنيد، زانوها را خم كنيد و شي را برداريد يا زمين بگذاريد.

ي) تغيير وضعيت سريع بدن: براي جلوگيري از سقوط:

سعي كنيد وضعيت بدن را سريع تغيير ندهيد. وقتي كه از حالت درازكش بلند مي‌شويد حدود 15 ثانيه برروي يك

پهلوي بدن بخوابيد سپس بلند شويد و يك جا را به مدت 15 ثانيه نگه داريد و سپس شروع به قدم زدن كنيد.