کلینیک کاردرمانی ابن سینا

اصول اساسي كاردرماني براي توانبخشي كودكان فلج مغزي اسپاستيك

علائم کلینیکی این نوع فلج مغزي به علت ضایعه کورتکس مغزی و راه های پیرامیدال مربوط به آن تظاهر می کند. برحسب اینکه پس از معاینه تونوس عضلات در حین انجام حرکات غیر فعال(پسیو) در مفاصل، در ابتدا یا انتهای دامنه حرکتی افزایش تون عضلانی به صورت مقاومت در برابر حرکت غیر فعال تظاهر نماید، به سه شکل شدید، متوسط و خفیف تقسیم بندی می شود. در نوع شدید، تون عضلات به شدت بالاست به طوری که حتی در حالت استراحت و خواب هم سفتی عضلانی مشهود است. همچنین افزایش تون در عضلات پروگزیمال(ابتدا و بالای اندام) بیشتر از نواحی دیستال(انتها و نوک اندام) است. در نوع متوسط، افزایش تون در حد متوسط بوده و در هنگام استراحت اندام، نزدیک به تون طبیعی است اما با تلاش و تقلا، هیجان، کشش ناگهانی عضله سفت شده، قرار گرفتن در معرض سرما و وجود اضطراب در فرد افزایش یافته و بیشتر نواحی دیستال اندام ها درگیرند. در نوع خفیف، تون عضلانی به طور جزئی افزایش یافته و در حالت استراحت اندام ها، تون عضلات کاملاً طبیعی بوده و هنگام تلاش برای حرکت یا سریعتر کردن حرکت، مختصری افزایش می یابد. سفتي عضلاني ممكن است در حالت خفيف فقط تعداد محدودي حركت را مختل نمايد.

آدرس کلینیک ابن سینا:

انتهای خیابان سی متری نیرو هوایی - تقاطع مسیل منوچهری
جنب ایستگاه بی آر تی پیروزی
پلاک۱/۲ - واحد ۲

تلفن: ۷۷۴۱۵۲۱۷- ۷۷۷۵۳۲۲۷

به طور کلی در این نوع فلج مغزي، عضلات كودك اسپاتيك و سفت مي باشند و در مقابل كشش، به شدت مقاومت مي كنند. همچنین اين عضلات هنگامي كه بكار گرفته مي شوند بيش از اندازه فعال مي شوند و حركات زمختي را ايجاد مي كنند.

در حالت طبيعي، عضلات به صورت جفت كار مي كنند به این صورت که وقتي يك گروه عضلانی منقبض مي شود گروه مخالف شل مي شوند تا امكان ايجاد حركت آزادانه را در راستاي مورد نظر فراهم سازند. اما در عضلات کودکان فلج مغزی اسپاستیک هر دو گروه عضلاني بطور همزمان منقبض مي شوند و حركت را متوقف مي سازند، كه به اين حالت انقباض همزمان گفته مي شود.
بنابراین می توان گفت که مشکلات این نوع فلج مغزی عمدتاً شامل افزایش مقاومت در برابر حرکات غیر فعال(پسیو)، اسپاسم عضلات، کلونوس، افزایش رفلکس های تاندونی عمقی، عدم ایجاد تغییر تون عضلانی در ارتباط با تغییر پوسچر(مثلاً چرخش از حالت طاقباز به حالت نشستن ) و کاهش حرکات بدن و تحرک مفاصل می باشد. اگرچه معمولاً مقدار سفتي عضلاني معمولاْ با گذشت زمان تغيير مي كند.

خصوصيات باليني كوادروپلژي اسپاستيك:

1. معمولاً به علت عدم تقارن در گرفتاري دو طرف بدن و عدم تقارن در راستاي بدن، چرخش سر به يك سمت ( سمت سالمتر) را در پاسچر اين كودكان مشاهده مي كنيم. همچنين عدم توانايي در استفاده هماهنگ و همزمان از هر دو دست در اين افراد وجود دارد.
2. اين كودكان در وضعيت دمر، كاملا خميده مي باشند.
3. حركات سر و گردن در آنان ضعيف بوده وچرخش آن جزئي است. البته صاف كردن ( Extension ) گردن امكانپذير است.
4. از لحاظ گفتار و زبان، معمولاً دهان باز و زبان بيرون است. حركات چانه محدود و ناقص بوده و بلع، تنفس وتغذيه را خدشه دار مي كند. اگر گفتار به دست آيد بسيار ضعيف است.
5. نشستن با پاهاي صاف (Long sitting) آنها شبيه كودكان داي پلژيك است. براي انجام چرخش (Rolling) از طرفي كه درگيري كمتري دارد استفاده مي كنند.

اصول اساسي كاردرماني براي توانبخشي كودكان فلج مغزي اسپاستيك:

1. در تمامی کودکان فلج مغزی باید سعي شود تمرينات هرچه زودتر و در سنين پائين تر (حتي زير يك سالگي) شروع شود.
2. با توجه به سفتی عضلانی در کودکان فلج مغزی اسپاستیک، كمك به كاهش (نرمال سازي) تون عضلاني با استفاده از تمرينات و روش هايي نظير كشش عضلات، استفاده از گرما و سرما، ماساژ عضلات درگير در اولویت اول تمرینات این کودکان می باشد.
3. كمك به تسهيل سازي تون عضلات آنتاگونيست به عضلاتی که اسپاستی سیتی در آنها وجود دارد.
4. كمك به مهار رفلکس های مزاحم و تسهيل رفلكسهاي سطوح بالاتر
5. كمك به تسهيل سازي وانشهاي تعادلي و حفاظتي
6. كمك به كودك جهت طي كردن سير مراحل رشد طبيعي
7. جلوگيري از كوتاهي عضلات درگير و بد شکل شدن مفاصل
8. کمک به یادگیری حرکتی مناسب متناسب با سن کودک
9. كمك به حفظ راستاي مفاصل، اندام ها و تنه
10. جلوگیری از بد شکلی مفاصل و اندام ها

فلج مغزی چیست و چگونه رخ می دهد؟

فلج مغزی حالتی است که گروهی از ضایعات مغزی سبب می شوند که کودک کنترل حرکتی و حسی مناسب و مطلوبی بر روی اندام های خود ندارد. این اختلال حرکتی می تواند ناشی از این یک ضایعه، ضربه و یا حادثه در دوران بارداری و یا در هنگام تولد و به دنیا آمدن کودک و یا در دوران بعد از تولد تا یک سالگی کودک رخ دهد. آسیب، ضربه و یا اختلال در روند رشد مغز کودک در هر کدام از این دوران سبب می شود که کودک در طی کردن مراحل رشد حرکتی و حسی طبیعی خود دچار خود مشکل شود.

اصول تمرینات کاردرمانی برای کودکان فلج مغزی در بهترین کاردرمانی خیابان نیروی هوایی

تمرینات کاردرمانی در کوکان فلج مغزی بسته به نوع فلج مغزی متفاوت و منحصر به فرد می باشد. اما در این مبحث سعی بر این است تا بیشتر به تمریناتی بپردازیم که برای این کودکان مشترک می باشد و والدین کودکان قادر به انجام آن می باشند. هدف اصلی از توانبخشی و کاردرمانی درمنزل جهت خانواده ها، این است که والدین نیز در روند درمان کودک مشارکت داشته باشند. چرا که روند کاردرمانی و توانبخشی این کودکان، روندی طولانی مدت و نیازمند مشارکت اطرافیان کودک می باشد. تمرینات و آموزش های که در زیر آورده شده اند، به نوعی تمرینات مورد استفاده در منزل می باشد و به راحتی از سوی والدین قابل انجام هستند.

تمرینات در منزل برای کودکان فلج مغزی در بهترین کاردرمانی خیابان نیروی هوایی

الف. تمرینات اندام تحتانی

1- چمباتمه نشستن و بلند شدن

2-حرکت تاب دادن روی کف پا در حالت چمباتمه

3- ایستادن روی دو زانو ( دو زانو ایستادن)

4-جمع کردن پاها داخل شکم در حالت طاق باز و باز کردن پاها به صورت یک در میان ( یک پا داخل شکم و پای دیگری صاف باشد و بالعکس)

5- دو زانو راه رفتن از پهلو یا راه رفتن از پهلو( بسته به توانایی کودک).

ب. تمرینات تنه:

1- دراز نشست در حالت خوابیده

2 - خم و راست تنه در حالت ایستاده

3- حرکت خم و راست تنه از طرفین در حالت نشسته یا ایستاده روی دو زانو

4- پل زدن( کف پاها روی زمین، کودک باسن خود را بلند کند).

5- در حالت دراز کش، کف پاهای کودک روی زمین باشد، زانوها را به طرفین حرکت دهد.

یکی از ویژگی های کودکان فلج مغزی آتتوئید، متغیر بودن تون عضلانی است. لذا به همین دلیل، تثبیت تون عضلانی مخصوصاً در نواحی پروگزیمال بدن و اندام ها از اهمیت فوق العاده ای برخوردار می باشد. به همین منظور می توان از تکنیک های تسهیل سازی حسی و حرکتی همراه با تکنیک های رشدی حرکتی برای برطرف کردن این مشکل و یا کاهش اثرات سوء تغیییر تون در این کودکان بهره  جست. عمده تمرینات و اهداف تمرینی در کاردرمانی برای کودکان آتتوئید عبارتند از:

1لف) افزایش ثبات مفاصل با انجام الگوهای و تمرینات ذیل:

1-   فشردن مفاصل به هم (Heavy Joint Compression) بدون حرکت جانبی و وزن انداختن بر روی مفاصل (Weight Bearing).

2-      اعمال مقاومت به مفاصل در صورتی که کودک توانایی حرکت دادن مفاصل را دارد. بیشتر نوع بدون حرکت (ایزومتریک) به کار برده می شود.

3-   واژگون کردن کودک (Inversion) که به منظور تحریک عضلات تونیک و سر و گردن، تنه و اندام های تحتانی انجام می شود.

4-   کشش Intrinsic به منظور افزایش ثبات نواحی کمربند شانه ای.

5-   تسهیل placing – holding همراه با Resistance مثل استفاده از walking shoulder.

6-   تسهیل سازی واکنش های head Righting، تعادلی و حفاظتی.

7-   استفاده از دق کردن عضلات (tapping)، کشش سریع و لحظه ای، Brushing، stretch pressure و osteopressure خصوصاً جهت تحریک اکستانسورها و ابداکتورهای نواحی سر و تنه و کمربند لگنی و شانه ای و تحریک اکستانسورهای مچ و دست و آرنج جهت بهبود عملکرد دست بیمار به منظور تسهیل عمل گرفتن و رها کردن.

آدرس کلینیک ابن سینا :

  انتهای خیابان سی متری نیرو هوایی - تقاطع مسیل منوچهری
جنب ایستگاه بی آر تی پیروزی
  پلاک۱/۲ - واحد ۲

تلفن: ۷۷۴۱۵۲۱۷- ۷۷۷۵۳۲۲۷

رشد جسمی و حرکتی در نوزاد با بزرگ شدن به خوبی به چشم می خورد، مهارت های مختلفی حرکتی درشت از قبیل: کنترل سر و گردن، غلت زدن، نشستن، سینه خیز رفتن، چهار دست و پا شدن و حرکت کردن در این وضعیت، دو زانو شدن، ایستادن و نهایتاً راه فتن را می آموزد. همچنین مهارت هایی ظریف از قبیل: گرفتن اشیاء و رها کردن آن نیز مهارت هایی می باشند که کودک به تدریج کسب می کند. کلیه مهارت های حرکتی درشت و ظریف به عنوان مراحل رشدی شناخته می شوند.

آدرس کلینیک ابن سینا:

  انتهای خیابان سی متری نیرو هوایی - تقاطع مسیل منوچهری
جنب ایستگاه بی آر تی پیروزی
  پلاک۱/۲ - واحد ۲

تلفن: ۷۷۴۱۵۲۱۷- ۷۷۷۵۳۲۲۷

رویکردهای کاردرمانی پس از سکته مغزی

سکته مغزی سبب فلج شدن یک نیمه از بدن می شود. به طوری که بیمار در استفاده از یک طرف بدن دچار مشکل می شود و تمامی کارهای خود را با سمت سالم انجام می دهد. یکی از رویکردها و روش ها در کاردرمانی بیماری های نورولوژیک استفاده اجباری از اندام مبتلا می باشد. در واقع، رد روش های حرکت درمانی برای این بیماران، محدود کردن اجباری اندام سالم در بهبود عملکرد شانه سمت مبتلا پس از سکته مغزی کمک کننده است. محدود کردن اجباری اندام با تمرین کارها و فعالیت هایی که نیازمند هر دو عملکرد دیستال و پروگزیمال اندام فوقانی افراد مبتلا به سکته مغزی (این روش در کودکان فلج مغزی هم موفقیت آمیز بوده است)، عملکرد شانه  پس از سکته مغزی بهبود می دهد.
کلینیک ابن سینا با کادری مجرب از اساتید دانشگاه و کارشناسان کاردرمانی جسمی، کاردرمانی ذهنی،گفتاردرمانی و باز آموزی زبان و روانشناس آموزش ذهنی این آمادگی را دارد که برای کمک به رفع اختلالات جسمی، ذهنی، درکی، حرکتی و گفتاری بیمار شما و نیز تلاش برای به حداقل رساندن اختلالات کودکان و فرزندان شما، همراه و مشاور شما باشد. بدین منظورُ همکاران ما در این کلینیک سعی دارند با استفاده از علوم روز توانبخشی در این راه از هیچ تلاش و کوششی فرو گذار نباشد و امیدواریم در این راه مورد لطف و عنایت خداوند باری تعالی قرار بگیریم و صد البته نیازمند دعای شما عزیزان و بزرگواران می باشیم.    

آدرس کلینیک ابن سینا:
 خیابان سی متری نیرو هوایی - تقاطع مسیل منوچهری
روبروی ایستگاه بی آر تی پیروزی
پلاک۱/۲- واحد ۲

تلفن: ۷۷۴۱۵۲۱۷- ۷۷۷۵۳۲۲۷

در هنگام مراجعه به پزشک و یا کلینیک های کاردرمانی، تصور والدین کودک بر این است که اگر کودک خوب تکلم دارد و یا اینکه از نظر ذهنی خوب است اما توانایی راه رفتن ندارد و یا این که نمی تواند بنشیند کودک او مشکل تغذیه ای دارد و یا اینکه توانایی استخوانی او پایین است که نمی تواند بنشیند و یا راه برود. اما در خیلی از مواقع، واقعیت چیز دیگری است. هرگونه آسیب به مغز نابالغ (3 تا 4 سال اولیه عمر) سبب بروز مشکلات حرکتی، ذهنی، حسی و شناختی در کودک خواهد شد و منجر به بروز فلج مغزی در کودک خواهد شد. این آسیب ها می‌تواند در دوره قبل از تولد، هنگام تولد و به دنیا آمدن و یا بعد از تولد در هر نوزادانی، خصوصاً اگر نوزاد زودرس به دنیا بیایید و یا اینکه در هنگام تولد دچار خفگی و کمبود اکسیژن شود، اتفاق بیفتد. اگرچه تصور بر این است که در بیشتر موارد، علت فلج مغزی ناشی از آسیب‌های اتفاق افتاده در دوران پیش از تولد و زمان تولد می باشد. شایع‌ترین علل پره ناتال شامل عفونت های توکسوپلاسما، روبلا، سیتومگالو ویروس، هرپس سیملکس ویا دیگر عفونت‌ها، سکته مغزی داخل رحمی(ایسکمیک یا خونریزی دهنده) توکسمی  و ناهنجاری‌های ژنتیکی می‌باشند.

صافی کف پا از مشکلات و اختلالات شایع در کودکان می باشد. اگر زمانی که فرد ایستاده است، پا دارای قوس طبیعی نباشد، آن فرد دارای صافی کف پا می باشد. به طور کلی، وقتی شما دارای پای صاف خواهید بود که قوس داخل پا صاف باشد و کف پا کاملا با سطح زمین در تماس باشد. صدمات بدنی، بیماری ها و افزایش سن ممکن است به تاندون ها صدمه وارد کرده و موجب صافی کف پا گردد. این نوع پای صاف، ممکن است فقط در یک پا ایجاد شود. گاهی، صافی کف پا به علت مشکلات موجود در زانو و قوزک به وجود می آید. این مشکلات بر قوزک پا فشار وارد می کنند و قوزک را به سمت داخل برمی گردانند و موجب عدم تراز پاها می شوند.

آدرس کلینیک ابن سینا:

 خیابان سی متری نیرو هوایی - تقاطع مسیل منوچهری
جنب ایستگاه بی آر تی پیروزی
  پلاک۱/۲ - واحد ۲

تلفن: ۷۷۴۱۵۲۱۷

اظهار نظر دکتر اشرفی در خصوص سلول های بنیادی در کودکان فلج مغزی

دکتر اشرفی فوق تخصص مغز و اعصاب در اولین سمینار درمان با سلول های بنیادی، درمان با سلول های بنیادی را در بیماری فلج مغزی موثر دانست. به گزارش روابط عمومی مرکز طبی کودکان، دکتر اشرفی فوق تخصص مغز و اعصاب در اولین سمینار درمان با سلول های بنیادی به این نکته اشاره کرد که فلج مغزی شایع ترین ناتوانی فیزیکی دوران کودکی است که در 2 تا 5/2 در هزار متولد زنده مشاهده می شود. وی در ادامه  گفت: فلج مغزی شامل یک گروه غیر پیشرونده از اختلالات تکامل مغز با تظاهرات حرکتی و اختلال تون، حاصل صدمه مغز از دوران داخل رحم، هنگام تولد و 2 ساله اول بعد از تولد می باشد.

علت پای پرانتزی در کودکان ناشی از چه چیزی می باشد؟

پاهای پرانتزی در کودکان نگرانی متداول برای والدینی است که ممکن است متوجه نشوند که تقریباً هر کودکی در هنگام تولد و نیز موقع ایستادن و راه رفتن در اولین سال های زندگیش پاهای پرانتزی دارد. انحنای رو به بیرون طبیعی استخوان های پا معمولاً تا 2 سالگی برطرف می شود. خردسالان معمولاً در ابتدا به جای اینکه به جلو حرکت کنند از یک طرف به طرف دیگر تاب می خورند، که باعث می شود پاهای پرانتزی آن ها بدتر به نظر برسد. پاهای پرانتزی باعث راه رفتن با تاخیر نمی شود یا بر توانایی کودک شما برای یادگیری برای راه رفتن اثر نمی گذارد.
در مواردی خاص، زمانی که پاهای پرانتزی به صورت طبیعی تا 2 سالگی برطرف نشود، زانوهای کودک شما ممکن است به خاطر انحنای استخوان های پا به بیرون چرخیده باشد. این حالت می تواند مشکلات زانو ایجاد کند. اگر پاهای پرانتزی ناگهان ظاهر شود یا بعد از دو سالگی باقی بماند باید به پزشک ( فوق تخصص ارتوپدی یا مغز و اعصاب کودکان) یا متخصصین توانبخشی خصوصاً کاردرمانی مراجعه نمایید.

با تشخیص زودهنگام فلج مغزی و ارجاع به موقع کودک به سرویس توانبخشی خصوصاً کاردرمانی، سبب خواهد شد که رشد حرکتی و درکی کودک تا حدودی متناسب با سن تقویمی اش پیشرفت کند و نهایتاً منجر به این خواهد شد که کودک، در صورتی که از نظر ذهنی آسیب شدیدی ندیده باشد، روند طبیعی زندگی فردی خود که اصل اساسی آن کسب استقلال در انجام فعالیت های شخصی، فردی، اجتماعی و به نوعی فعالیت های روزمره خود، را کسب کند.