کاردرمانی و بیماری ام اس( مالتیپل اسکلروزیس)

ام اس یک بیماری مزمن و بالقوه ناتوان کننده است که سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع را درگیر می کند.این بیماری یک بیماری خود ایمنی باشد،به این معنا که سیستم ایمنی بدن یک فرد  قسمتی از بدنت خود را بمانند یک جسم خارجی مورد حمله قرار می دهد.
  در ام اس،بدن بطور نادرست پادزهرها و گلبولهای سفید خونی راعلیه پروتئینهای غلاف میلین،که اعصاب موجود در مغز و نخاع را احاطه کرده اند، هدف می گیرد.این امر سبب التهاب و صدمه به غلاف و نهایتا ًاعصابی که آنها را پوشانده می شود.نتیجه بصورت مناطق اسکار(اسکلروزیس)می باشد.نهایتاً،این آسیب سبب کندی یا اختلال و  یا توقف سیگنالهای عصبی که هماهنگی عضلانی،قدرت،حس و دید را انجام می دهند،می شود.

کاردرمانی و علائم و مشکلات شايع در بیماری ام اس
تظاهرات و سير بيماري ام اس از شخصي به شخص ديگر متفاوت است. چشم‌ها معمولا اولين و شايع‌ترين عضو درگير هستند. غالباً اندام‌ها( دست و پا) دچار مشکلات حسي و حرکتي نظیر احساس کرختي، به خواب رفتگي يا سوزن سوزن شدن، اشکال در راه رفتن و انجام حرکات اداري ديگر می باشند. از دست دادن تعادل هنگام راه رفتن خصوصاً در تاريکي ممکن است به خاطر درگيري مخچه باشد.
فعالیت ها و تمرینات کاردرمانی برای  بیماران ام اس بسته به نیاز خاص هر بیمار و اینکه چطور بتوان این تمرینات را با برنامه زندگی بیماران پیوند داد متفاوت است. هدف از کاردرمانی بیماران ام اس، انجام تمرینات و فعالیت های توانبخشی متنوع با دوره های استراحت جهت کسب بهترین نتیجه برای بیماران می باشد. این تمرینات بسته به میزان توانایی بیماران ارائه می شود. تمریناتی همانند ورزش های آیروبیک(هوازی)، فعالیتهای آبی همانند شنا کردن، انجام تمرینات توانبخشی در آب( به علت کم شدن وزن اندام ها در آب و همچنین کم شدن تاثیر نیروی جاذبه بر روی مفاصل و عضلات موثر است) و انجام تمرینات کششی و تقویتی بر روی مفاصل و تاندون عضلات برای حفظ دامنه حرکتی مفاصل و کم کردن سفتی عضلات می تواند میزان معلولیت بیماران را کم و به استقلال آنان کمک کند.
 همچنین انجام تمرینات و دادن آموزش به بیمار جهت انجام کارها و فعالیتهای روزمره زندگی از قبیل مراقبت از خود، کنترل تعادل، پوشیدن لباس، غذا خوردن و سایر کارهایی که انجام و یا تکمیل آن برای بیماران ام اس مشکل است می تواند کمک کننده باشد. پس  گرچه بیماران ام اس در ستيز با وضعيت سلامت جسمي و روحي خود مي‌باشند، اما با انجام فعاليت‌هاي کاردرمانی و توانبخشی، سطح سلامتي این افراد در هر دو مورد جسمي و روحي افزايش مي یابد.

 کاردرمانی و خستگی بیماران ام اس
یکی از علائم و مشکلات بیماران مبتلا به ام اس احساس خستگی در طول روز و خصوصاً در هنگام انجام تمرینات توانبخشی است. بطوریکه 60 تا 80 درصد بیماران ام اس از این مشکل رنج می برند و این مشکل یکی از دلایل ارجاع بیماران ام اس به کاردرمانی  می باشد. بیماران ام اس بیان می کنند وقتی که خسته می شوند علائم بیماری آنها شدیدتر می شود. این نوع خستگی می تواند از کم تا شدید متغییر باشد و غالباً در بعد از ظهر شدیدتر است که البته میزان خستگی با  میزان دمای بدن نیز مرتبط است و با آن رابطه ای مستقیم دارد یعنی معمولاً، هر چه دمای بدن بالاتر باشد میزان خستگی بیشتر است.
یکی دیگر از مواردی که باعث خستگی بیماران ام اس می شود انجام تمرینات توانبخشی است. برای جلوگیری از خستگی ناشی از تمرینات کاردرمانی، رعایت یکسری از اصول الزامی است که به اختصار به مهمترین آنها می پردازیم.

1. در طول مدتی از روز که هوا گرمتر است فالیتهای کاردرمانی، توانبخشی و ورزشی را انجام ندهید( 10 صبح تا 2 عصر).
2. در حین کاردرمانی یا هر فعالیت دیگر مایعات خنک بنوشید.
3. از بدن بیمار آگاه باشید: به علائم و مشکلات بیمار قبل از کاردرمانی توجه کنید. در صورت بدتر شدن علائم بیمار در حین فعالیت، تمرینات را متوقف کنید. زیرا با انجام فعالیت احتمال می رود دمای بدن بالا رود و علائم تشدید شوند.
4. شنا کردن و ورزشهای هوازی آبی، تمرینات خوبی جهت کمک به بهبود علائم در حالیکه دمای بدن سرد است می باشند.
5. در حین ورزش، بیمار لباس های خنک بپوشد.
6. دوره فعالیت عضلات مختلف را در حین کاردرمانی با دادن یک وقفه در هنگام انجام فعالیت تغییر دهید. همانند: قدم زدن، سپس نشستن و در نهایت راه رفتن در مسیری طولانی تر.
7. با استفاده از روش های کاهش تون عضلانی از جمله کشش عضلات سفت شده و استفاده از سرما، سفتی عضلات درگیر را کم کنید. یکی از علل خستگی در بیماران ام اس، سفتی عضلات خصوصاً عضلات اندام تحتانی(پاها) می باشد که مانع انجام فعالیت طبیعی مفاصل و همچنین سبب صرف انرژی زیاد جهت انجام کار می شود. 
 به طور کلی کاردرمانی سبب ارتقاء توانایی در انجام فعالیت های روزمره زندگی در مبتلایان به ام اس می شود. البته به شرط اینکه انجام این تمرينات تداوم داشته باشد، نتايج بهتري خواهد داشت. که برای کسب نتایج موثر، بهتر است:

1.کاردرمانی در صبح یا عصر انجام شود.
2.در هنگام کاردرمانی به بیمار به مقدار کافی و لازم استراحت داده شود.
3.انجام تمرینات به شکلی نباشد که سبب افزایش دمای بیمار شود.
4.جهت کم کردن سفتی عضلات از گرما استفاده نکنید.
5.انجام چندین مرحله کاردرمانی در طول یک روز بسیار مفیدتر از چند ساعت کاردرمانی مداوم در طول یک روز است.