کلینیک کاردرمانی ابن سینا

سندرم داون

سندرم يعنی مجموعه علائم بدنی و ذهنی عارضه ای خاص می باشد که علت اين پديده نوعی بی نظمی در ترتيب کروموزومی است که در مراحل جنينی و هنگام تقسيم سلولی رخ می دهد. کسانی که سندرم دان دارند در سلولهای بدن خود به جای 46 کروموزوم 47 کروموزوم دارند. سندرم داون یکی از شایعترین بیماری های ژنتیکی است. در هر ده هزار تولد 13 نفر آنها مبتلا به سندرم داون هستند. مشکل اصلی این بیماران مشکلات ذهنی و جسمی است. عوارضی در قلب، معده، چشم یا ارگان های دیگر ممکن است این بیماران را تحت تاثیر قرار دهد. از مشکلات این بیماران همچنین، تغییراتی است که در سیستم اسکلتی عضلاتی ایجاد می شود. کروموزوم بخش بسيار کوچکی از سلول است که ژن ها درآن جمع شده و حاوی اطلاعاتی است که بدن ما را شکل می دهد. به عنوان مثال رنگ پوست، چشم و موها.  مونث يا مذکر بودن در همين بخش کوچک مشخص می گردد. کروموزوم اضافی در بدن فردی که سندرم داون دارد در روال شکل گيری موارد ياد شده تاثير می نهد و موجب تغييرات بدنی و ذهنی می شود. افراد با سندرم داون تفاوت هايي با ديگران دارند. بخشی از اين تفاوت ها مربوط به خصوصيات ظاهری افراد و بخشی ديگر مربوط به ویژگي های ذهنی می گردد مهم آن است که بدانيم سندرم داون مانند بیماری هایی نيست که کسی به آن مبتلا گردد بلکه در قبل از تولد بروز می کند. گر چه اين افراد اغلب به اندازه افراد عادی توانا نيستند اما استعداد آنان در انجام برخی از  امور ما را شگفت زده می کند.

توانایی رشدی افراد مبتلا به سندرم داون
 افراد با سندرم داون مراحل رشد ذهنی و جسمی را نسبت به ديگر افراد با تاخير سپری می کنند.آنها نسبت به هم سن و سالان خود نشستن، راه رفتن، صحبت کردن، بازی کردن و فعاليت های ديگر را ديرتر می آموزند. اما امروزه با کمک علم توانبخشی (کار درمانی، گفتاردرمانی، بازی درمانی و غیره)  می توان در سرعت رشد حرکتی و ذهنی کودکان با سندرم دان بسيار موثر بود. از اين رو بايد به نيازهای توانبخشی اين کودکان از بدو تولد توجه نمود.

  نحوه تشخیص سندرم داون
اگر چه تشخيص قطعی سندرم دان با اتکا به مشخصات ظاهری نوزاد امکان پذیر است اما در بخی موارد قدری دشوار است. به همين دليل با انجام کار يوتيپ تشخيص قطعی ممکن می شود. برخی خصوصيات ظاهری نوزاد با سندرم دان که با شدت و ضعف متفاوتی بروز می کند و الزاما همه آنها در اين نوزادان وجود ندارد عبارتند از:
1. شُل بودن عضلات بدن.
2. نرمی و لقی مفاصل و قابليت خم شوندگی بيش از حد معمول.
3. نيم رخ تخت بينی کوچک و چشم ها کشيده و بادامی.
4. کوچک بودن حفره دهان که خودش را به صورت بزرگی عضله زبان نسبت به دهان نشان می دهد.
5. تک شيار عميق در کف دست.
۶. فاصله بيش از معمول بين انگشت شست پا و انگشتان کناری

علائم اسکلتی سندرم داون
 این بچه ها ممکن است عضلات ضعیف داشته باشند یا ممکن است لیگامان هایشان شل باشد. این دو عامل موجب می شوند مفاصل این بیماران شل و با قابلیت انعطاف بالا باشد. مراحل رشد این افراد از دیگر همسالان خود عقب تر است. این کودکان دیرتر غلت میزنند، دیرتر می نشینند و می ایستند و دیرتر شروع به راه رفتن می کنند. مفاصل این کودکان ناپایدار است. مفاصل ران و زانوی آنها ممکن است ناپایدار و نیمه دررفته باشد. گاهی لقی و ناپایداری در مفاصل ستون مهره گردنی موجی فشار به نخاع آنها میشود. در این افراد صافی کف پا و انحراف شست پا بیشتر دیده می شود.
کاردرمانی می تواند به این افراد کمک زیادی بکند. با انجام به موقع و زودهنگام جهت درمان، قدرت عضلات، هماهنگی بین حرکات اندام ها و یادگیری مهارت های زندگی بهتر و سریع تر انجام میشود. بسیاری از این افراد میتوانند در سنین بالاتر کاملاً مستقل زندگی کنند و کار داشته باشند. این بچه ها باید تشویق شوند تا فعالیت بدنی و تغذیه مناسبی داشته باشند. تغذیه مناسب به آنها کمک میکند تا افزایش وزن پیدا نکنند و فعالیت بدنی مناسب مثل نرمش های آئروبیک و کششی و قدرتی به حفظ سلامت سیستم عضلانی اسکلتی آنها کمک می کند.
 این بیماران باید از ورزش های شدید اجتناب کنند. افراد مبتلا به سندرم داون توان ذهنی پایین تر از حد میانگین دارند و به طور معمول دچار ناتوانی ذهنی خفیف تا متوسط هستند.

کاردرمانی در کودکان سندرم داون
کاردرمانی در این کودکان عمدتاً بر اساس مراحل رشدی و درکی و همچنین سن کودک متفاوت می باشد و عمدتاً در سه مرحله به انجام می رسد:
دوران نوزادی: عمده اهداف کاردرمانی در این دوره معطوف به تسهیل سیر رشد حرکتی، بهبود روابط عاطفی نوزاد با مادر و دیگران، کمک به رشد مهارت های حرکتی ـ دهانی و مهارت های مربوط به خوردن، تسهیل رشد حرکات ریز و درشت و توسعه مهارت های حسی ـ حرکتی می‌باشد.
دوران نوپایی و پیش‌دبستانی: تسهیل رشد مهارت های حرکتی ظریف، بهبود مهارت های خودیاری، توسعه مهارت های ادراکی و نیل به استقلال شخصی از اولویت‌های مورد نظر کاردرمانی می‌باشد.
دوران دبستان: تسهیل مهارت های حرکتی ظریف و درشت مورد نیاز در کلاس، تسهیل مهارت های خودیاری مربوط به مدرسه و خانه، بهبود یکپارچگی حسی و حرکتی، بهبود مهارت های ادراکی ـ حرکتی، بهبود مهارت های شناختی و بهبود توجه و تمرکز از اولویت های کاردرمانی در کودکان با سندرم داون است.