امروزه از بازی درمانی به عنوان یک روش و تکنیک درمانی برای شناخت و درمان مشکلات کودکان در دنیای پیشرفته و مدرن استفاده قرار می شود. در فرایند رشد، مشکلات اصلی کودکان، عدم توانایی بزرگسالان برای درک و یا پاسخ گویی موثر به احساسات و کوشش های آنها جهت برقراری ارتباط است. این شکاف ارتباطی زمانی عمیق تر می گردد که بزرگسالان اصرار دارند تا کودکان آن وسیله بیانی را ( بیان کلامی ) که خود آنها استفاده می کنند، بپذیرند.
فعالیت بازی در واقع تلاش کودک برای کنار آمدن با محیط است که از این طریق او خود را می یابد. و دنیا را درک می کند . مشکلاتی را که کودکان تجربه می کنند ، جدای از آنها نیست ، بنابراین بازی درمانی با ساخت درونی پویای کودک همراه با یک دیدگاه پویای متناسب با آن سازگار می باشد. باید بپذیریم که نسبت به دنیای کودکان آگاه و حساس باشیم. گر چه بسیاری از کودکان اعطاف پذیر بوده و قابلیت تطبیق دارند. اما اغلب در کوشش هایشان برای درک خود، بیان احساسات، نشان دادن عکس العمل ها و برای سازگاری با موفقیت ها یا تجربه هایی که در آنها خود را کشف می کنند نیاز به کمک دارند.
نقش بازي درماني در اصلاح وبهبود مهارتهاي کودکان بسيار با اهميت است . بازي وسيله اي است قوي که مشاوران و معلمان و والدين مي توانند از آن براي تربيت و اصلاح رفتار کودکان استفاده نمايند.
فعاليت هاي بازي مي تواند، با يک کودک، به تنهايي و يا گروهي از کودکان انجام گيرد. بازي در کودکان کم توان با کودکان عادي متفاوت است. باز ي کودکان کم توان خالي از تخيل و شناسايي و کاربرد صحيح وسايل بازي مي باشد و به علاوه در بازي هاي گروهي ديرتر و کمتر شرکت مي کنند . البته از روي بازي ها تا حد زيادي مي توان بر ميزان هوش کودک پي برده، بنابراين بهتر است مراحل مختلف بازي را توضيح داده تا بتوان بر حسب سن کودک عقب ماندگي ذهني وي را تشخيص داد

مراحل مختلف بازي در کودکان طبق نظريه پياژه در هجده ماهه اول زندگي « بازيهاي تمريني » وجود دارد که در آن کودک بازي ها را بطور تکراري انجام مي دهد که بيشتر بخاطر کسب لذت در کارهايي که تازه آموخته است مي باشد، به علاوه دنياي خارج را نيز کشف مي کند.
بازي هاي تمريني خود به چند مرحله تقسيم مي شود:
1 ) بازي کودک با اعضاء خود
2 ) توجه بر روي اشياء محيط
3 ) بازي با محتويات اشياء
4) گروه بندي اشياء
مرحله بازي هاي تمريني که به مرحله حسي- حرکتي رشد تعلق دارد، ممکنست در مراحل ديگر نيز ديده شود. اين بازي ها نيازمند تفکر نيستند و از شيوه خاصي که جنبه نفسي نيز داشته باشد پيروي نمي کنند، بلکه تنها تکرار فعاليت هاي اکتسابي است. يعني فعاليتي که کودک قبلا آنها را بر حسب تصادف و جهت سازش با محيط يافته است و از تکرار آنها لذت مي برد، کم کم با بالاتر رفتن سن تبديل به تقليد و سپس يادگيري و تفکر مي گردد.
به عنوان مثال خداحافظي کودک شيرخوار با مادر از زمان جدايي، ابتدا بي معني و بي مفهوم است و تکان دادن دست حرکتي صرفاً عکس العملي و تقليدي از مادر و يا ديگران است و ممکن است در هر موقعيتي از کودک سر بزند، اما به تدريج با افزايش درک و تکرار شرايط مشابه، کودک به درک مفهوم مورد نظر مي رسد.

نقش بازي در رشد رواني- حرکتي کودک

تسهيل بيان کلامي : بازي مي تواند به کودک کمک کند تا محتواي برخي آگاهي هاي مشخص و احساسات مربوط به آن را به صورت کلامي بيان دارد. اين شيوه استفاده زماني که کودک در بحث پيرامون برخي مطالب گير مي افتد و يا در درمان او بن بست ايجاد مي شود مفيد است . بازي مي تواند براي کمک به کودک جهت نشان دادن محتواي ناخود آگاه و تشکيل تنش ( هيجان ) مربوط به آن به کار رود . همچنين بازي مي تواند موجب رشد و تکامل، علايق و رغبت هاي بازي کردن در يک کودک گردد.
او مي تواند آنرا به زندگي روزمره خود منتقل کرده و موجب مي شود که در زندگي آينده اش نيز توانا گردد. اين کاربرد بازي داراي اهميت ويژه اي است زيرا بين بازي و توانايي هاي يک فرد همبستگي وجود دارد.

کودکان از طريق بازي ارتباط برقرار مي کنند: مشکلات کودکان در جريان رشد اغلب توام است با عدم توانايي بزرگسالان براي درک آنها، پاسخگويي به آنچه که کودکان احساس مي کنند و يا تلاشي که آنها براي ايجاد ارتباط مي نمايند. اکثر بزرگسالان از کودکان انتظار دارند که با آنها از همان راه هايي که بزرگسالان خود راحت تر هستند ايجاد ارتباط نمايند. يعني ارتباط کلامي آنها به جاي اينکه با کودک درحد کودکانه رفتار نمايند، از او انتظار دارند که خود را به حد يک بزرگسال برساند. کودکان عاجزانه سعي مي کنند تا خود را بفهمانند، هر چند که اغلب از طريق کلامي موفق نيستند. معمولاً ميان آنچه که کودکان بيان مي کنند، با آنچه که از زبان آنها فهميده مي شود تفاوت وجود دارد. کودکان معمولا فراتر از آنچه بيان مي دارند درک مي کنند.

بازي براي کودکان مساوي است با صحبت کردن براي بزرگسالان. بازي وسيله اي است براي بيان احساسات ، کشف روابط و ارضاي خود. کودکان در صورتي که فرصت يابند، احساسات و نيازهاي خود را از طريق بازي به همان صورت وروشي که مشابه روش بزرگسالان است بيان مي دارند.

انواع بازي ها و اسباب بازي ها، کلمات کودکان هستند و اگر به دقت مورد گزينش قرار گیرند، مي تواند فرصتي براي کودکان فراهم آورد تا احساسات و مشکلات خود را همانگونه که تجربه کرده اند بيان دارند. کودک ممکن است در کلاس براي گفتن آنچه که احساس مي کند و يا چگونگي تحت تاثير قرار گرفتن به وسيله آنچه تجربه کرده است مشکلات قابل توجهي داشته باشد، اما اگر بوسيله يک فرد دلسوز، حساس و همدل اجازه يابد مي تواند آنچه را که احساس مي کند از طريق بازي و شيوه انتخاب وسايل و چگونگي بازي با آن وسايل و نقشي که بازي مي کند نشان دهد. مجموعه اي از اسباب بازيهاي مناسب که به وسيله مشاور يا درمانگر انتخاب گردد، مي تواند تسهيل کننده بيان احساسات بسيار وسيع کودک باشد. بنابراين مشاور يا والدين فرصت مي يابند تا زندگي هيجاني کودک را تجربه و خود را در آن سهيم نمايند، به جاي اينکه بگذارند که تجربه کودک بصورت يک تخليه صرف براي او در آيد. از آنجا که تماميت وجود کودک در بازي هايش متجلي است، بيان احساسات به صورت معين، مشخص و جاري تجربه مي شود.